اڄ ڪلهه دنيا ۾ موسمياتي تبديليءَ جو موضوع هر هنڌ بحث جو مرڪز بڻيل آهي. زمين جو گرمي پد وڌڻ، برساتن جي نظام ۾ ڦيرڦار، طوفانن ۽ ٻوڏن جو وڌڻ، ۽ سڪونتي علائقن ۾ خشڪي وڌڻ جا سڀئي اثر موسمياتي تبديلي جا نتيجا آهن
سائنسدانن موجب انساني سرگرميون جهڙوڪ ڪوئلي، تيل ۽ گئس جي وڏي پيماني تي ساڙڻ، ڪارخانن مان نڪرندڙ ڌوئون، ۽ ٻيلا ڪٽڻ، ماحول ۾ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ ٻين گرين هائوس گيسن جي مقدار وڌائي ڇڏين ٿيون. نتيجي ۾ زمين جو قدرتي توازن بگڙي رهيو آهي ۽ موسمون اڳي جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ خطري واريون ٿي رهيون آهن
سنڌ سميت پاڪستان به ان تبديليءَ جا اثر محسوس ڪري رهيو آهي. ڪڏهن غير معمولي برساتون ۽ ٻوڏون، ته ڪڏهن سخت گرمي ۽ پاڻيءَ جي کوٽ ماڻهن جي زندگيءَ کي متاثر ڪري رهي آهي. زراعت، پين جو پاڻي، صحت ۽ معيشت سڀ موسمياتي تبديلين جي لپيٽ ۾ اچي ويا آهن
ماهرن جو چوڻ آهي ته جيڪڏهن فوري طور تي گرين هائوس گيسن جو اخراج گهٽ نه ڪيو ويو ته ايندڙ ڏهاڪن ۾ حالتون وڌيڪ خراب ٿي سگهن ٿيون. ان لاءِ ضروري آهي ته صاف توانائيءَ جا ذريعا (جهڙوڪ سج، هوا، ۽ بايو ماس) استعمال ڪيا وڃن، ٻيلا وڌايا وڃن، پاڻيءَ جا ذخيرا بچايا وڃن ۽ ماحول دوست پاليسيون اختيار ڪيون وڃن
موسمياتي تبديليءَ جو مقابلو ڪرڻ رڳو حڪومتن جو ڪم نه آهي، پر هر شهري کي پنهنجي سطح تي قدم کڻڻ گهرجي. توانائيءَ جي بچت، وڻ پوکڻ، ۽ ماحول کي صاف رکڻ جهڙا قدم وڏي تبديلي آڻي سگهن ٿا
شاهه لطيف جو بيت
جيڪڏھن تون وڻ پوکين، ساڀيان ساڀانين،
پئي مَڇيءَ مينهن، لهندين لهانين.
(معنيٰ: جيڪڏهن تون وڻ پوکين ٿو ته برڪتون حاصل ٿينديون، مينهن به وسي ايندو ۽ ڀلائيءَ جو سلسلو وڌندو.)
عبدالحمید بوزدار کپرو
